Telex

Telex là một kiểu gõ tiếng Việt theo hình thức bỏ dấu khi nhập văn bản vào máy tính hoặc điện thoại thông minh từ bàn phím quốc tế. Kiểu gõ này dựa trên quy ước thể hiện tiếng Việt trên máy telex, gọi là quy ước telex.

Cách gõ telex có ưu điểm là dễ học, dễ nhớ, dễ dùng. Kiểu gõ này hiện là một kiểu gõ phổ biến và được đa số phần mềm gõ tiếng Việt hỗ trợ. Ngoài cách gõ telex còn có cách gõ VNI, VIQR.

Cách gõ Telex

Các chữ cái đặc biệt

Chữ cái đặc biệt	Cách viết	Ví dụ	Kết quả
ă	aw	trawng	trăng
â	aa	caan	cân
đ	dd	ddaau	đâu
ê	ee	ddeem	đêm
ô	oo	nhoo	nhô
ơ	ow	mow	mơ
ư	uw	tuw	tư

 

Bỏ dấu

v	Cách viết	Ví dụ	Kết quả
dấu huyền	f cuối từ	huyeenf	huyền
dấu sắc	s cuối từ	sawcs	sắc
dấu hỏi	r cuối từ	hoir	hỏi
dấu ngã	x cuối từ	ngax	ngã
dấu nặng	j cuối từ	nawngj	nặng
xóa dấu	z cuối từ	xoasz	xoa

Hủy dấu đã gõ

Hiện nay đa số các phần mềm bỏ dấu đều có chức năng hủy dấu đã bỏ vào chữ cái khi gõ thêm “z” đằng sau, ví dụ gõ “asz” sẽ được “a”. Ngoài ra, dấu cũng có thể được hủy bằng cách gõ lặp lại ký tự của dấu đó hoặc (sửa dấu), ví dụ gõ “beeer” sẽ được “beer”, gõ “herr” sẽ được “her.” Điều này tiện lợi trong trường hợp văn bản có các từ không phải tiếng Việt (đặt biệt là viết tiếng Việt và tiếng Anh xen lẫn nhau).

Dấu cũng có thể được sửa bằng cách gõ tiếp ký tự cho dấu khác, như khi gõ “nhafs” sẽ được “nhá”.

Thứ tự bỏ dấu và tự động đặt dấu theo chính tả

Phần lớn bộ gõ tiếng Việt cho phép gõ dấu tự do, tức là có thể đặt dấu sát ngay vị trí nó ảnh hưởng hoặc có thể đặt ở cuối câu. Ví dụ, gõ “baan” hay “bana” đều cho ra “bân,” và “banfa” cũng cho ra “bần.”.

Các dấu thanh thường đặt ở cuối từ, tuy nhiên các phần mềm gõ tiếng Việt có thể tự động điều chỉnh vị trí dấu. Ví dụ: “hofan” thành hoàn chứ không phải là “hòan”